Kunst van eigen bodem: Brigitte Wawoe en de Tafelberg

Ieder jaar komt beeldhouwster Brigitte Wawoe (1939) terug naar Curaçao om haar passie aan de voet van de Tafelberg uit te oefenen. Op deze bijzondere plek aan de Fuikbaai, die de Mijnmaatschappij aan haar beschikbaar heeft gesteld, vindt zij een oase aan rust en inspiratie.

Al bijna 80 jaar beoefent mevrouw Wawoe de beeldhouwkunst. Als dochter van een architect mocht zij als meisje van 6 op het kantoor van haar vader spelen, waar zij al gauw leerde omgaan met allerlei verschillende materialen en in aanraking kwam met diverse kunstvormen. Toen zij haar 75^ste verjaardag vierde had zij een tentoonstelling met een verzameling objecten uit haar leven. Hierbij was ook een klein rood katje, dat zij op haar 5^de had gemaakt van klei. Ernaast stond een vosje wat haar zoon met een 3D printer had gemaakt. “Ik vind het wel belangrijk om met mijn tijd mee te gaan”, lacht mevrouw Wawoe.

Oorspronkelijk komt Brigitte Wawoe uit het plaatsje Heidelberg. Zij spreekt vol verwondering over het “prachtige stadje, heel mild, daarom is de bloesem er heel beroemd, het lijkt net sneeuw”. Ze studeerde eerst filosofie in Duitsland en later Kunst in Londen en op de Vrije Academie in Den Haag. In Nederland ontmoette ze haar man. Nadat ze 2 jaar getrouwd waren vertrokken ze naar zijn geboorteland: Curaçao, waar ze van 1967 tot 1978 hebben gewoond.

De eerste keer dat mevrouw Wawoe met stenen van de Tafelberg aan de slag ging was ze 29 jaar en net op Curaçao komen wonen. Op de kunstacademie had ze al eerder met stenen gewerkt, en dat wilde ze op Curaçao graag voortzetten. Stenen van de tafelberg zo sterk als marmer, vertelt mevrouw Wawoe, de kristallen zijn nog kwetsbaarder, als je daar niet goed op hakt dan heb je het gruizelement in de hand. Het zijn technische foefjes die ze gebruikt om de bewerking voor elkaar te krijgen, want “het is niet makkelijk” zegt ze zelf.

“Mijn fantastische man heeft mij altijd gesteund om mijn werk uit te oefenen.”, vertelt ze. “Op Curaçao hebben we de uitdrukking ‘Bon Man’, wat betekent ‘goed handje’. Dit betekent dat je het niet alleen doet, maar met de mensen om je heen die je gelukkig maken, liefdes zijn heel belangrijk in het leven.” Ze pleit voor het belang dat de medemens wordt meegenomen in een ander zijn of haar geluk en tevredenheid. De beeldhouwkunst komt voor haar het dichtstbij de mensen, want net als mensen zijn beelden driedimensionaal. Het is een intieme en brutale kunstvorm, zo zegt ze zelf: Haar stenen hebben voor bewerking veel lichamelijk contact nodig. Om de stenen te bewerken gebruikt ze een hamer en bijtel, maar ook machines. Hoeveel kracht ervoor nodig is valt mee, “ik ben ook maar 1 meter 58, dus daar hoef je geen reus voor te zijn”.

De Tafelberg heeft ze pas op Curaçao ontdekt. Vroeger was deze gewoon openbaar toegankelijk, vandaag de dag is dit gebied onder het beheer van de Mijnmaatschappij Curaçao. Via relaties kwam ze in contact met mensen van de Mijnmaatschappij waar ze een uitzonderlijk plekje kon krijgen. Gedurende de 2 of 3 maanden in het jaar dat ze op Curaçao verblijft werkt ze iedere doordeweekse dag met veel plezier op deze plek aan haar kunstwerken. Beeldhouwen doet ze altijd in haar eentje, maar wanneer er iemand van de Mijnmaatschappij komt kijken wat “die gekke makamba tante daar doet” vraagt ze hen waar nodig wel om even een steen te verplaatsen. Mevrouw Wawoe is gek op mensen: “De leuke mensen bij de tafelberg maakt het werken daar extra leuk en heel bijzonder.”

Inspiratie haalt mevrouw Wawoe uit haar omgevivng bij de Tafelberg en de stenen, die zeggen haar heel veel. “Inspiratie is een genade, een geschenk, je hebt het of je hebt het niet. Maar ik denk dat iedereen het heeft op een bepaalde manier.” In Nederland werkt ze in haar eigen studio en gebruikt ze de stenen, haar collega’s en tentoonstellingen als inspiratie. Een van haar persoonlijke favoriete beeldhouwers is Constantin Brâncuși, een Roemeense Beeldhouwer. “Op heel veel manieren word je attent gemaakt op wat mooi is, en dan gebruik ik een vorm en die ontwikkel ik tot het mijn vorm wordt.” De stenen, de verf en de metalen materialen ziet zij als haar uitlaatklep. “Iedereen heeft een uitlaatklep nodig en iedereen heeft zo zijn eigen manier.”

De kunstwerken van mevrouw Wawoe worden gekenmerkt door veel abstracte vormen, zij kiest hiervoor omdat iedereen daar zijn eigen fantasie op kan loslaten. Ze maakt uilen van steen, maar ook paarden en vogels van gevonden ijzerwaren. “Meestal is het zo dat de steen mij de vorm cadeau geeft en dan hoef ik alleen nog een beetje te schaven en schuren en dan is het iets. Dat vind ik heel spannend. Ik vind het heel spannend om gestileerd en abstract te werken en soms ook figuratief.”

Ze vindt beelden heel sensueel. “Beelden kan je aanraken en de hoop is dat mensen door mijn werk worden ontroerd. Kunst kan je raken en dat kan altijd bij je blijven, daar word je blij van, daar word je ontroerd van, dat is de bedoeling van kunst. Ik vind kunst iets heel bijzonders, iets heel belangrijks in je leven, alle dagelijkse beslommeringen kan je vergeten, met kunst kan je helemaal uit het dagelijks leven komen.” Sinds de mens 300.000 jaar geleden tekeningen maakte in grotten gaven zij een extra dimensie aan het leven. “Kunst is bijna religieus.”

Zo nu en dan gaat ze de berg op en vindt zij stenen met verschillende kleuren erin, verschillende hardheden en kijkt ze wat ze ervan kan maken. Meestal ziet ze meteen wat de steen gaat worden, maar zo nu en dan verandert dit gedurende het proces. “Dat is de creativiteit, je moet jezelf nooit star op iets vastleggen, daar moet je flexibel in zijn, dat is een gedeelte van de kunst.”

Ook al is mevrouw Wawoe bijna 80, ze heeft een levenslust en kracht waar menigeen wat van kan leren. Ze heeft ook nog plannen voor de toekomst, naast het maken van meer kunstwerken van de Tafelberg. Zo houdt ze bijvoorbeeld van reizen en wil ze graag nog het Noorderlicht zien. Wij zijn benieuwd wat voor inspiratie zij na die reis mee naar de Tafelberg zal nemen.

Brigitte Wawoe woont het grootste deel van het jaar in Nederland waar zij beeldhouwt in haar studio in Wassenaar. Eens per jaar komt zij voor een aantal maanden naar Curaçao waar zij nieuwe kunstwerken maakt en exposeert bij Landhuis Bloemhof. Voor meer informatie over Brigitte Wawoe en meer van haar kunstwerken kunt u haar website bezoeken.

Tekst: Rohani de Pont
Foto- en videografie: Dorine Baas, Rohani de Pont
Film editor: Lisa Tervoort

Voor contact met mevrouw Wawoe: [email protected]