Te late diagnose hiv remt bestrijding epidemie

Ondanks de toegang tot testen en behandeling is het aantal nieuwe hiv-diagnoses in het Caribisch gebied niet gedaald, in tegenstelling tot de wereldwijde trends. Dat blijkt uit de nieuwe data van Aruba, Bonaire en Curaçao. Volgens het Aidsfonds in Nederland is het zorgelijk dat meer dan de helft van de mensen met hiv vele jaren na de infectie pas de diagnose heeft gekregen. De gemiddelde leeftijd ligt rond de 40. Dat geeft niet alleen meer kans op complicaties van de infectie, maar betekent ook dat het virus zich al die tijd verder heeft kunnen verspreiden. Het goede nieuws is dat als mensen de diagnose krijgen, zij zich goed kunnen laten behandelen met hiv-remmers en zo het virus succesvol onderdrukken waardoor zij het virus niet meer kunnen doorgeven. 

De ziekenhuizen op de drie eilanden hebben in samenwerking met het Universitair Medisch Centrum Utrecht in de afgelopen 4 jaar anoniem data verzameld.  Tijdens een driedaagse conferentie op de eilanden, medegeorganiseerd door Naskho (de Nederlandse-Caribische Stichting voor Klinisch Hoger Onderwijs) en Aidsfonds, zijn de nieuwe data gepresenteerd.  

Mark Vermeulen, directeur Aidsfonds : “Er liggen grote uitdagingen op de drie Nederlandse eilanden om een einde te maken aan aids. De zorg is er op orde en de middelen zijn er om op hiv te testen en hiv te behandelen, maar het taboe op hiv is groot. Stigma en ook discriminerende wetgeving belet mensen om zich te laten testen op hiv. Zolang dat niet verandert zal de strijd tegen de hiv-epidemie blijven achterlopen. De nieuwe verzamelde cijfers zetten nu niet alleen de zorgmedewerkers aan het denken over hoe vooral het testen op hiv te verbeteren, maar hopelijk ook de beleidsmakers die dringend wetten moeten aanpassen.”

Mensen met hiv

Hiv-infecties komen tenminste 3 tot 5 keer vaker voor op de Caribische eilanden dan in Nederland. Het exacte aantal mensen dat leeft met hiv op de drie eilanden is onbekend. Op Aruba komt twee derde van de hiv-diagnoses voor onder mannen die seks hebben met mannen, op Bonaire en Curaçao daarentegen zijn de meeste diagnoses onder heteroseksuele mannen en vrouwen.  Op Bonaire en Aruba is bijna de helft van de diagnoses onder mensen die zijn geïmmigreerd naar de eilanden.  

Late hiv-diagnose

De late hiv-diagnoses komen meer voor onder heteromannen en -vrouwen, mensen met een leeftijd boven de 50 jaar en mensen die zijn geïmmigreerd naar de eilanden. Door het taboe op hiv is de kennis over hiv beperkt en wordt het testen op een mogelijke infectie uit angst en schaamte lang uitgesteld. Veel mensen worden pas getest op hiv op het moment dat ze al ernstig ziek zijn en aids hebben. Anoniem testen is op de twee van de drie eilanden niet mogelijk. Op Aruba is anoniem testen wel mogelijk maar de drempel om te gaan testen is erg hoog.

Hiv-preventiepil PrEP

Van de mensen die een hiv-diagnose hebben gekregen in de afgelopen jaren, had 60% tot 70% nog nooit van de hiv-preventiepil PrEP gehoord. Op de eilanden is er nog geen formele infrastructuur voor het aanbieden van PrEP. Sinds 2020 zijn er op Aruba 80 mensen die op eigen initiatief van de behandelaren via het ziekenhuis PrEP gebruiken, maar een deel van hen is ook weer uit het zicht en uit de zorg verdwenen. 

Stigma

Bijna de helft van de mensen met hiv op de eilanden deelt zijn of haar hiv-status niet met familieleden en/of tenminste 1 goede vriend, en meer dan 90% niet met collega’s of kennissen, met name uit angst om buitengesloten te worden of uit schaamte. Meer dan een kwart van de mensen met hiv op de eilanden voelt zich uitgesloten in de samenleving. Een kwart tot 40% van de mensen met hiv geeft aan behoefte te hebben aan contact met anderen die ook met hiv leven, maar slechts een klein deel van de mensen heeft ook daadwerkelijk dit contact. Het doorbreken van het taboe op hiv is belangrijk om mensen die leven met hiv op de eilanden een stem te geven en hen meer te kunnen betrekken bij beleid rondom de zorg en preventie van hiv.